کفش ایمنی عایق حرارت چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

اجزا کفش ایمنی و نوع و میزان محافظت در برابر حرارت

پس از بررسی ریسک‌ها و خطرات محیط و استانداردهای جهانی درباره کفش‌های ایمنی وقت آن است که اجزا کفش‌های ایمنی را بررسی کنیم تا بتوانیم فاکتورهای مناسب کفش کار و کفشایمنی مناسب با این محیط‌های کار را بدانیم. دانستناین نکات ما را در داشتن انتخابی درست یاری خواهد کرد.

کفش‌های ایمنی متشکل از چند جز اصلی هستند و چون مشخصا برای محافظت از پا در برابر خطذات کار و نه هیچ منظور دیگری طراحی شده‌اند، شناختن این اجزا و میزان محافظت آنها برای ما یسیار اهمیت دارد.

کفش ایمنی زیره، زیره میانی، رویه، آستر، کفی، ساق، سرپنجه، بند و.. دارد. طبعا کفش مورد استفاده در محیط‌های کار با حرارت و مواد داغ باید ایمنی لازم در برابر خطرات و حوادث احتمالی را داشته باشد. استانداردهایی که در بخش قبل به آن‌ها اشاره کردیم دقیقا به این منظور طراحی شده‌اند که حداقل‌های یک کفش ایمنی نسوز رابرای ما نشان دهند.

سرپنجه:

سرپنجه کفش ایمنی یکی از مهمترین قسمت‌های آن است. در محیط‌های کار انواع خطرات چون سقوط اشیا، ضربه، اتفاقات غیر قابل پیش بینی و کنترل در مورد ایراد دستکاه‌ها و… وجود دارد که هر لحظه انشگتان پا را تهدید می‌کند. یک کفش ایمنی استاندارد باید بتواند ضربه به انگشتان در قسمت سرپنجه را حداقل 200 ژول تحمل کند. همچنین نسوز هم باشد تا در برابر آتش و پاشش فلزات مذاب مقاومت داشته باشد.  دو نوع سرپنجه مشهور در صنعت کفش ایمنی وجود دارد. که نوع کامپوزیتی امروزه نسبت به نوع فولادی آن محبوبتر است بیشتر به دلیل وزنی که دارد. و اینکه گرما را منتقل نمی‌کند.

زیره:

 کارگران در محیط کار خود انواع حرکات را دارند و در عین حال انواع مواد در این محیط‌ها جاری است. مواد حرارتی، آتش، روغن؛ مواد مذاب و..  بسیار مهم است که زیره کفش ایمنی در برابر حررات و مواد شیمیایی عایق باشد. مهمتر از آن گرما را به خود جذب نکند و در خود نگه ندارد. از دیگر سو خطراتی چون لیز خوردن و لغزیدن در محیط‌های کار با مواد حرارتی می‌تواند فاجعه آفرین باشد. پس نیاز به زیره‌ای مقاوم و در عین حال منعطف و ضدلغزش دارد. به این منظور زیره‌های کفش‌های ایمنی از موادی با مقاومت بسیار بالا چون لاستیک ساخته می‌شوند. همچنین زیره‌های ترموپلاستیک چندبارپخت یا چند رنگ بسیار محبوب هستند.

امروزه در ترکیب زیره‌ها و زیره‌های میانی از موادی چون نیتریل و EVA استفاده می‌شود که مقاومت لاستیک در برابر و سوراخ شدن حرارت را به خوبی بالا می‌برد.

زیره میانی برخی از کفش‌های ایمنی از یک لایه استیل مقاوم تشکیل می‌شود که تاثیر بسزایی در مقاومت آن نسبت به اشیا تیز و برنده و همچنین مواد داغ و حرارت زا دارد.  

رویه:

بر اساس استاندارد ATSM رویه کفش ایمنی باید بتواند دما را تا حدود 150 الی 250 درجه تحمل کند و به پا منتقل نکند.  از آنجا که رویه کفش از نقاط مختلف آن می‌تواند به شدت در معرض آسیب باشد، و آسیب را به شدت و با سرعت به داخل کفش و پا منتقل کندف انتخاب درست آن بسیار اهمیت دارد. از دیگر سو جنس رویه کفش ایمنی باید به گونه ای باشد که پا در داخل آن عرق نکند. چرا که ممکن است لیزر بخورد، تاول بزند، دچار قارچ و باکتری و بیماری‌های پوستی دیگر بشود. از دیگر سو مقاومت آن در برابر بریده شدن و مواد تیز باید بالا باشد و در کنار همه این فاکتور ها نباید وزن و ضخامت آن به گونه‌ای باشد که کارگر احساس راحتی نکند.

به همین منظور است که اغلب کفش‌های ایمنی با متریال چرم طبیعی ساخته می‌شوند. چرم طبیعی ماده‌ای است تنفس‌پذیر که در هر فصل از سال قابل استفاده است. همچنین ماده‌ای است که برخلاف چرم مصنوعی، ذوب نمی‌شود و تا 200 درجه سانتی‌گراد می‌تواند دما را تحمل کند. برای محیط‌های با حرارت پایینتر چرم جیر گاوی، میکروفایبر و فلایینگ وون می‌توانند گزینه‌های مصنوعی خوبی باشند.

 آستر داخلی و کفی کفش:

بیشترین تماس با پا را این قسمت از کفش دارد. بسیار اهمیت دارد که جنس آن موجب تعریق پا نشود و بتواند رطوبت را به خوبی جذب کند تا پا در محیط مرطوب که آن را مستعد رشد انواع بیماری پوستی، قارچ و باکتری می‌کند، نماند. هچنین نباید گرما را به خود جذب و به پا منتقل کنند. همچنین مرطوب بودن آستر احتمال لیز خوردن پا داخل کفش و آسیب دیدن آنرا افزایش میدهد. مثلا میتواند پشت پا را زخم کند.

کفی ساخته شده از کتان گزینه‌های بسیار مطلبوی برای کفی داخلی کفشهای ایمنی هستند. چون علاوه بر تمام ویژگی‌های بالا، قابل شستشو هستند و بو نمی‌گیرند.   

ساق کفش و بندها

معمولا در کفش‌های عایق حرارت از انواع بند استفاده نمی‌شود و قسمت جلویی کفش بصورت یک تکه انتخاب می‌شود چرا که این نوع از طراحی معمولا رایجترند. اما اگر انتخاب شما کفشی است که زبانه و بند دارد بهتر است از بندهایی با جنس نسوز استفاده کنید چرا که احتمالا برخورد و پاشش مواد حرارتی بسیاربالا است.

در مورد ساق، معمولا همه کفش‌های ایمنی که عایق حرارت و مواد داغ هستند ساق‌های بلندی دارند. این ساق‌ها هم مچ پا را به خوبی تحت حمایت قرار می‌دهد و از برخورد ضربه  به آن‌ها جلوگیری می‌کند، هم چنین احتمال ورود مواد حرارتی و آتش از قسمت ساق را به شدت کاهش می‌دهد.

برای برخی از کفش‌ها، خصوصا کفش‌های ایمنی عایق حرارت ضرورت دارد طراحی به گونه‌ای باشد که در موارد اضطرار، کاگر بتواند کفش را با سرعت از پای خود خارج کند. و این مورد باید هنگام بستن بند یا چسب نیز به خوبی رعایت شود و نباید گره‌های کور زد.