مقدمه
احتمالا انواع مختلف کفشهای ایمنی و کفشهای کار را دیده یا درباره آنها شنیدهاید. و یا ممکن است بخاطر شغلتان با آنها سروکار داشته باشید هر کفش ایمنی برای هدف و مقصودی معین طراحی و تولید میشود و ما آنها را بر اساس کاربردشان در محیطهای کاری مختلف دستهبندی میکنیم.
اگر کارفرما هستید، ملزم به ارائه کفش ایمنی مناسب و استاندارد به کارکنان مجموعه خود هستید. به این منظور باید:
خطرات محیط کار خود را شناسایی کنید
حرفه خود و نیازهای آن را به خوبی بشناسید
با استانداردهای لازم و انواع مختلف کفش ایمنی آشنایی داشته باشید. تا بتوانید کفش ایمنی متناسب با محیط کار خود را پیدا کنید.
کفش های ایمنی از مهمترین ابزارهای کار کسانی هستند که برای شغلشان به آن نیاز دارند. امروزه تنها کفشهایی میتوانند مجوز تولید و توزیع و مصرف داشته باشند که مطابق استانداردهای جهانی که سازمان جهانی استاندارد اعلام میکند تولید و مورد آزمایش قرار بگیرند. در این مقاله شما را با این استانداردها و سپس دستهبندی انواع کفشهایی که پا را از جهات مختلفی در محیطهای کاری پر از ریسک و خطرات مختلفی چون مواد شیمیایی، مواد آتشزا، رطوبت، سرما و گرما و… محافظت میکنند آشنا خواهیم کرد. سپس به علائمی که مشخصه نوع کفش ایمنی هستند و معانی آنها خواهیم پرداخت.
PPE چیست؟
PPE مخفف Personal Protection Equipment به معنی تجهیزات حفاظت فردی در محل کار است. (OSHA)سازمان بهداشت و ایمنی صنعتی PPE را مجموعه تجهیزاتی میداند که از کارگران و کارکنان دربرابر آسیبهای مختلف محیط کار محافظت کرده و عوارض و حوادث محل کار را به حداقل میرسانند. و تهیه آن بر عهده کارفرماست. به عنوان مثال میتوان به تجهیزاتی اشاره کرد که عوارض محیطهای کاری پرخطر و بیماریهای آن را کاهش میدهند. با این هدف که محیط کار، کمترین آسیبها و عوارض را برای کارکنان داشته باشند. مانند دستکشهای محافظ، عینکهای ایمنی، لباس کار عایق، ماسکهای تنفسی، گوشگیرها، کلاههای ایمنی و البته کفشهای ایمنی و کفش کار.
استاندارد EN ISO 20345:2011 چه میگوید؟
این استاندارد در سال 1992 تصویب شد. یکبار در 2002 آپدیت شد. و بار دیگر در سال 2011. و هدف از آن تصویب قوانینی برای آزمایش کفشهای ایمنی است. به موجب این استاندارد، حداقلهایی برای کفشهای ایمنی و انواع آن تعریف میشود تا تولید و استفاده از آن را مجاز اعلام کند.
این استاندارد با هدف تولید پاپوشها و کفشهایی برای محافظت از پا و اجزای مختلف آن در محیطهای پرریسک تصویب شده است. و به اصول ایمنی و بهداشت نظر داشته و شامل مواردی چون ارگونومی، بررسی محیط کار از نظر حرارت، برودت، و … میشود.
انواع ریسک در محل کار را چگونه ارزیابی کنیم؟
برای مدیریت و شناسائی تجهیزات حفاظت فردی و جمعی در محیط کارتان، لازم است ابتدا ریسکها و خطرات مختلف محیط کاری خود را شناسایی کنید. در ادامه به لیستی از مهمترین مواردی که برای انتخاب نوع کفش ایمنی به ارزیابی و بررسی آن نیاز دارید اشاره خواهیم کرد:
- شرایط و میزان رطوبت در محیط کار شما
- ساختار الکترواستاتیک
- میزان احتمال لیز خوردن و سر خوردن
- احتمال بریدگی و کارکردن با اشیا تیز و برنده
- میزان احتمال سقوط اجسام
- میزان پاشش فلز و انواع مواد شیمیایی در محیط کار شما
- میزان مواد اسیدی و قلیایی در محیط کار
- کار با مواد و اشیا داغ
- دما و حرارت بالا
- دمای پایین و سرمای شدید
- محیط کار باز
و….
کفش ایمنی استاندارد دارای چه مولفههایی است؟
بر اساس استاندارد EN ISO 20345:2011 یک کفش ایمنی یا کفش کار استاندارد باید دارای مولفههای زیر باشد:
- محافظت از انگشتان پا در برابر ضربه : یک کفش ایمنی استاندارد باید حداقل تا 200 ژول ضربه را در ناحیه سرپنجه و انگشتان پا تحمل کند.
- حفاظت از پا در برابر جریان الکتریسیته و الکتریسیته ساکن
- داشتن زیره و زیره میانی مقاوم و غیر قابل نفوذ
- مقاومت در برابر حرارت
- مقاومت در برابر سرمای شدید
- عایق رطوبت و انواع مواد شیمیایی
- محافظت از قسمتهای مختلف پا مانند مچ، کف و…
- رویه مناسب با محیط کار: مثلا رویه عایق برای محیطهای مرطوب یا رویه تنفسپذیر برای محیطهای گرم و خشک.
دستهبندی انواع کفشهای ایمنی از نظر میزان و نوع محافظت
نکته قابل توجه در مورد انواع کفشهای ایمنی این است که همه کفشهای ایمنی باید استانداردهای نوع اول یعنی کفش SB را داشته باشند.
1 |
SB |
Safety Basic- این کفش ابتداییترین استانداردهای کفش ایمنی را دارد. مثلا: داشتن سرپنجه از جنس آلومینیوم، فولاد یا کامپوزیت که حداقل تا 200 ژوول ضربه را تحمل میکند.این کفش همچنین قابلیت این را دارد که موارد محافظتی دیگری داشته و به اجزا آن اضافه شود. به عنوان نمونه کفش SB1لغزندگی پایینی نیز دارد. |
2 |
SBP |
همان مشخصات کفش SBرا دارد بعلاوه اینکه یک زیره میانی مقاوم در برابر نفوذ از جنس کامپوزیت یا استیل دارد. |
3 |
S1 |
کفشی است که مقاوم در برابر جریان الکتریسیته است و الکتریسیته را از خود عبور نمیدهد. همچنین الکتریسیته ساکن را نگه نمیدارد. در برابر روغنهای سوخت مقاوم است و قابلیت جذب انرژی در قسمت پاشنه را دارد. این کفش هم مانند دیگر کفشها میتواند محافظتهای دیگری هم داشته باشد. مثلا S1H1عایق حرارت نیز هست. |
4 |
S1P |
همان ویژگیهای کفشS1 را دارد اما دارای یک صفحه فولادی یا کامپوزیت در قسمت زیره میانی است. قابلیت جذب انرژی در قسمت پاشنه را دارد |
5 |
S2 |
تمامی جنبههای کفش S1 را دارد اما عایق رطوبت و ضدآب است- محافظت آنتی استاتیک دارد. قابلیت جذب انرژی در قسمت پاشنه را دارد |
6 |
S3 |
تمام ویژگیهای S2 را دارد بعلاوه یک زیره میانی قوی در برابر نفوذ.- محافظت آنتی استاتیک دارد. قابلیت جذب انرژی در قسمت پاشنه را دارد |
7 |
S4 |
این کفشها ویژگیهای S1را دارند و از پلیمر و پلاستیک ساخته شهاند که آن را کاملا ضد نشت و ضد آب میکند. |
8 |
S5 |
همه ویژگیهای S4 را دارد بعلاوه اینکه زیره میانی آنها مقاوم است. |
علائم اختصاری مربوط به کفشهای ایمنی
ممکن است به دنبال خرید یک کفش ایمنی مناسب برای محیط کار خود باشید. یا در جستجوی معنای علائمی هستید که روی لیبل محصول خود یا روی خود کفشتان دیدهاید. اما معنی علائم اختصاری مربوط به کفشهای ایمنی را نمیدانید. با ما همراه باشید تا معنی پرکاربردترین علائم کفشهای ایمنی را باهم بررسی کنیم:
ردیف |
علائم اختصاری |
معنی انگلیسی |
معنی فارسی |
---|---|---|---|
1 |
A |
Anti-static | آنتی استاتیک- ضد الکتریسیته ساکن |
2 |
AN |
Ankle Protection | محافظت از مچ پا در برابر ضربه |
3 |
C |
Conductive | رسانای جریان الکتریسیته |
4 |
CI |
Cold Insulation | عایق برودت/ سرما |
5 |
CR |
Cut Resistant Upper | رویه مقاوم در برابر برش و اشیا تیز و برنده |
6 |
E |
Energy Absorption | جذب انرژی در ناحیه پاشنه |
7 |
FO |
Fuel/Oil Resistant Outsole | زیره بیرونی مقاوم در برابر نفت و گاز |
8 |
HI |
Heat Insulation | عایق دربرابر گرما و سطوح داغ |
9 |
HRO |
Outsole is Resistant to Hot Contact | زیره بیرونی مقاوم در برابر اشیا و سطوح داغ |
10 |
I |
Electricity Insulated | عایق الکتریسیته |
11 |
M |
Metatarsal Protection | محافظت از متاتارسل (استخوانهای کف پا) |
12 |
P |
Penetration Resistance | مقاوم در برابر نفوذ و جذب خارجی |
13 |
WR |
Water Resistance | عایق رطوبت و آب |
14 |
WRU |
Water Penetration and Water Absorption Resistant Upper | عایق رطوبت و آب و مقاوم در برابر نشت |
15 |
ESD |
Electro-Static Discharge Resistant | الکترواستاتیک-تخلیه الکتریسیته ساکن |
کفش مهندسی ساتر مدل ساتر استایل توسی
بوتین مهندسی ساتر مدل ساتر استایل توسی
بوتین ایمنی ساتر مدل جگوار طلایی
بوتین ایمنی ساتر مدل جگوار مشکی
بوتین ایمنی ساتر مدل ولکان طلایی
بوتین ایمنی ساتر مدل ولکان مشکی
بوتین مهندسی ساتر مدل نیو استایل آبی
بوتین ایمنی ساتر مدل جگوار خاکی
کفش مهندسی ساتر مدل نیو استایل آبی
کفش مهندسی ساتر مدل نیو استایل توسی
کفش مهندسی ساتر مدل ساتر استایل آبی
بوتین مهندسی ساتر مدل نیو استایل کاراملی
همانطور که در جدول فوق مشاهده میکنید کفشهای ایمنی علائم اختصاری دارند که مستقیما به کاربرد و میزان محافظت قسمتها و اجزا مختلف آن اشاره میکند. در ادامه به توضیحات بیشتر در مورد این علائم و اختصارا اشاره خواهیم کرد.
A /الکترواستاتیک: عواملی مانند آب و هوا یا لباس در محیط کار میتوانند باعث تجمع الکتریسیته ساکن در بدن کارگر شوند. یا کفشهای ایمنی ممکن است بدن را بیش از حد عایق کنند و بار الکتریسیته را نگه دارند.در این صورت اگر کارگر شی رسانایی را لمس کند به سرعت از بدن او خارج شده و منجر به شوک، جرقه و پس از آن فاجعه میشود. کفشهای آنتی استاتیک ضد این الکتریسیته ساکن هستند و میزان استاتیک بودن آن را تا میزان بسیار زیادی کاهش میدهند. بر اساس استاندارد شماره EN ISO 20345:2011 اگر مقدار مقاومت در محدوده 100 کیلو اهم تا 1 گیگا اهم قرار بگیرد. آن یک کفش ایمنی آنتی استاتیک است.
AN/محافظ مچ پا: در کفشهای ایمنی محافظ مچ پا، نباید دوام کفش در ناحیه مچ پا در برابر ضربه کمتر از 10 کیلو نیوتن باشد.
C/رسانا: آن دسته از کفشهای ایمنی که مقاومت آنها در برابر تماس کمتر از 100 کیلو اهم باشد، رسانای جریان الکتریسیته هستند.
CI/عایق سرما: این کفشها باید پا را از سرما و یخ زدگی محافظت کنند. برای آزمایش کفش باید بتواند به مدت 30 دقیقه تا -17 درجه سانتیگراد پا را از سرما محافظت کند.
CR/رویه مقاوم در برابر اشیا تیز و برندگی: رویه این کفش باید در برابر اجسام و اشیا تیز و برنده مقاومت داشته باشد.
E/جذب انرژی در پاشنه پا: این نوع کفش ایمنی باید بتواند حداقل باید 20 ژول انرژی را جذب کند.
FO/زیره بیرونی مقاوم در برابر مواد نفتی و گازی: زیره این کفشها مقاوم در برابر مواد نفتی و گازی است.
HI/عایق گرما و اشیا و سطوح داغ: این کفش باید بتواند تا 150 درجه سانتی گراد حرارت را تحمل کند.
HRO/زیره بیرونی مقاوم در برابر اشیا و سطوح داغ: زیره این کفش باید بتواند به مدت 60 ثانیه در دمای 300 درجه سانتیگراد تابآوری داشته باشد.
I/عایق الکتریسیته: این کفش باید بتواند بالاتر از 1 گیگا اهم را دفع کند.
M/ کفی محافظ متاتارس: این کفش کفی دارد که استخوانهای کف پا را محافظت میکند.
P/مقاوم در برابر نفوذ و جذب از خارج: این کفشهای ایمنی در برابر نفوذ بسیار مقاوم هستند.
WR/ضد آب/ عایق رطوبت: این کفشها عایق رطوبت و آب هستند.
WRU/مقاوم در برابر رطوبت و نشت: در این کفشها امکان هیچگونه نفوذ آب و رطوبت از خارج یا دفع و نشت آن از داخل وجود ندارد.
ESD/ تخلیه الکتریسیته ساکن/ الکترواستاتیک: چنانچه در مورد کفشهای آنتی استاتیک نیز ذکر شد، ممکن است الکتریسیته ساکن در بدن کارگر بماند و منجر به بروز فاجعه شود. کفشهای الکترواستاتیک نوعی کفش آنتی استاتیک هستند. دقت داشته باشید نباید این دو با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. کمترین مقاومت این کفشها 100 کیلو اهم و بیشترین مقاومت آنها 35 مگا اهم است. و جریان الکتریسیته دا به خوبی تخلیه میکنند.
رتبهبندی کفشهای ایمنی از جهت مقاومت آنها در برابر لغزش
بر اساس آماری که سازمان جهانی بهداشت در اختیار ما قرار میدهد، تا سال 2017-2018، 31 درصد از صدمات غیر کشنده که در محیط کار به کارگران وارد شده است، شامل سرخوردن، لیزخوردن و لغزش است. به همین دلیل است که این مورد استاندارد جداگانهای برای خود دارد و کارفرمایان و کارگران باید بتوانند کفش ایمنی خود را از این جهت به خوبی مورد ارزیابی قرار دهند.
SRA: روی کاشی و سرامیک با سدیم لوریل سولفات (محلول صابون رقیق شده) تست شده است.
SRB: روی فولاد آغشته به گلیسرول تست شده است.
SRC: تحت هردو شرایط SRA و SRB تست شده است.