فهرست
مقدمه
اصطلاح HSEبه چه معناست ؟
تعریف HSE؟
مولفههای اساسی HSE کدامند؟
کدام سازمانهای جهانی در زمینه بهداشت حرفهای فعالیت میکنند؟
چرا به HSE نیازداریم؟
مدیریت مبتنی بر HSE نیازمند چه توجهاتی است؟
مزایای بهرهمندی از سیستم HSE؟
مقدمه
اگر نمیدانید HSE چیست و یا درباره ماهیت آن کنجکاو شدهاید، یا اگر میخواهید به یک تعریف درست و دقیق از HSE برسید این مقاله برای شماست. در این مقاله که قرار است یک راهنمای جامع برای شما باشد خواهیم کوشید HSE را تعریف کنیم و به مولفههای آن بپردازیم. همچنین به بحث درباره اهمیت مفاهیم بهداشت، ایمنی و محیط زیست خواهیم پرداخت در نهایت از مزایایی که توجه به به HSE با خود به دنبال میآورند سخن خواهیم گفت.
شرح اصطلاح HSE:
HSE مخفف کلمات Health, safety environment است که به بهداشت، ایمنی و محیط زیست ترجمه میشوند.
تعریف HSE:
همانطور که در سطر بالا به آن اشاره شد، قوانین HSE شامل بهداشت، ایمنی و محیط زیست است از آنجا که نیروی کار یکی از مهمترین و گرانبهاترین رکن محیطهای کار است و رشدو شکوفایی صنایع وابسته به آن میباشدف توجه به سلامت جسمی و روحی آنان، همچنین ایمنی آنان میتواند نقش بسزایی در فرایند کار و خروجی آن داشته باشد. همچنین کنترل آسیبهایی که صنعت به محیط زیست وارد میکند، نقش بسزایی در بهبود وضعیت زندگی انسان و حیوانات در محیط را دارد.
با گذشت زمان و وقوع حوادث ناگوار بسیار در محیط کار، جامعه کارگران خواستار اقداماتی بیشتر در جهت حفظ ایمنی خود در محیطهای کار شدند و این مسئله دولتها را بر آن داشت تا قوانینی وضع کنند که کارفرمایان را ملزم به تضمین بهداشت و ایمنی در محل کار، همانند مواردی چون پرداخت بیمه پزشکی و ارائه غرامت برای آسیبهای ناشی از کار، بیمارری و مرگ آنان میکرد. هدف اولیه HSE ایجاد فرهنگ ایمنی است. HSE یا بهداشت، ایمنی ، محیط زیست شامل طیف وسیعی از شیوهها، قوانین و مقررات است که با اهداف زیر پیگیری میشوند:
- به حداقل رساندن خطرات جسمی و روحی محیط کار و داشتن یک محیط کار ایمن
- پیشگیری از حوادث و سوانح
- انطباق محیط کار با استانداردهای جهانی صنعت
- کاهش آسیبها و ضررهای جانی ومالی برای شرکتها، افراد و محیط زیست
- ترویج فرهنگ سلامت و ایمنی
مولفههای کلیدی HSE:
1-بهداشت 2- ایمنی 3-محیط زیست
1-بهداشت: بهداشت برحفظ و ارتقا سلامت جسمی و روحی کارکنان تمرکز دارد. شامل اقداماتی است از قبیل پیشگیری از بیماریهایی که کارکنان در محیطهای کار درگیر آن میشوند. و رسیدگی به خطرات موجود در محل کار که ممکن است سلامت کارکنان را تحتالشعاع قرار دهد. اقداماتی از قبیل: ارگونومی، برنامههای آموزشی، برنامههای سلامت، نظارت بر بهداشت محیط و…..
2-ایمنی: هدف از اقدامات ایمنی جلوگیری از حوادث، جراحات و تلفات در محل کار است. که شامل اجرای پروتکلهای ایمنی، ارزیابی ریسکهای هر کار، ارائه آموزش مناسب محیط کار به کارکنان و تطابق محیطکار با استانداردهای ایمنی است. بعلاوه تامین تجهیزات ایمنی مورد نیاز کارکنان.
3- محیط زیست: منظور از محیط زیست که سومین مولفه HSE است حفاظت محیط طبیعی اطراف محل کار است. این شامل اقداماتی از قبیل به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی،مدیریت زبالهها، حفظ منابع طبیعی و رعایت استانداردهای زیست محیطی است.
کدام سازمانهای جهانی در زمینه بهداشت حرفهای فعالیت میکنند؟
چند نمونه از مهمترین سازمانهایی که در این زمینه فعالیت میکنند عبارتند از:
علامت اختصاری | نام سازمان | |
1 | ILO | سازمان بینالمللی کار |
2 | WHO | سازمان بهداشت جهانی |
3 | OSHA | سازمان بهداشت و ایمنی صنعتی |
4 | NIOSH | مرکز پژوهشهای ملی بهداشت و ایمنی شغلی درآمریکا |
5 | NFPA | انجمن ملی حفاظت در برابر آتشسوزی در آمریکا |
چرا به HSE نیاز داریم؟
براساس گزارشهای سازمان ILO سالانه بیش از 2/3 میلیون کارگر به دلیل حوادث شغلی یا بیماریهای ناشی کار در محیط نا ایمن جان خود را از دست میدهند. ILO تاکید میکند که پیشگیری از بیماریها و حوادث ناشی از کار باید اولویت اساسی همه افراد و سازمانها در محل کار باشد.و با توجه به اچ اس ای و مولفههای آن، این مشکلات تا حدود زیادی قابل کنترل، پیشگیری و رفع میشوند. بعلاوه آسیبهای زیست محیطی که صنعت و کارخانهها به محیط زیست وارد میکنند غیر قابل انکار است.
مدیریت مبتنی بر HSE نیازمند چه توجهاتی است؟
- مدیریت متعهدانه: سیستم باید در جهت ایجاد خط مشیهای مشخص، تخصیص منابع و ترویج فرهنگ ایمنی و تعهد روشن و آشکار به بهداشت، ایمنی و محیط زیست هدایت شود.
- مدیریت ریسک: بایستی خطرات و تهدیدهای موجود برای HSE در محیط کار به طور منظم ارزیابی شوند و راهحلها تا حد قابل قبولی اجرا شوند.
- آموزش و آگاهی: آموزش جامع به همه کارکنان در همه سطوح تا زمانیکه مهارتهای لازم را تا حدود بالایی کسب کنند.
- گزارش و بررسی حادثه: گزارشهای دقیق و فعال برای شناسائیی علل و حوادث و کنترل و اصلاح آن به طوریکه منجر به پیشگیری از وقوع حوادث احتمالی در آینده باشد.
- بهبود بخشی مداوم: شایسته است که یک مجموعه سیستم خود را با داشتن ممیزیهای محکم و منظم، معیارهای دقیق عملکردها و اجرای اقدامات اصلاحی، در مسیر رشد قرار دهد.
اجرای سیستم HSE در محل کار چه مزایایی دارد؟
- بهبود وضعیت کارکنان: حفظ بهتر سلامت و جان کارکنان، ارتقا سلامت روحی و جسمی کارکنان، افزایش رضایت شغلی کارکنان.
- کاهش حوادث و سوانح در محیط کار: اولویت دادن به بهداشت، ایمنی و محیط زیست در سازمانها میتواند سوانح، حوادث، صدمات و تصادفات در محل کار را به حداقل برساند. همچنین رعایت استانداردهای مبتنی بر HSE منجر به بازدهی بیشتر کارکنان در محیط کار شود که نتیجه توجه به مولفههای آن یعنی بهداشت، ایمنی و محیط زیست است.
- انطباق با مقررات: شرکتها و سازمانها با رعایت مقررات و استانداردهای HSE از جریمهها و مسائل قانونیای که عدم رعایت آن با خود به دنبال دارد در امان هستند و این مسئله به حفظ اعتبار آنها نیز کمک شایانی میکند.
- بهرهوری: با کاهش صدمات و خسارات و رعایت اصول مبتنی بر HSE در محیط کار، بهرهوری کارکنان نیز افازیش مییابد و همچنین چنین مجموعهای سوددهی بالاتری برای صاحبانش دارد.
- حفظ و رشد میزان اعتبار سازمان: با رعایت استانداردها و تعهدات از سوی یک سازمان اعتبار آن سازمان دربرابر قانون و مراجع قانونی، سایرسازمانها، کارکنان مجموعه، افراد جامعه و مشتریان و مصرف کنندگان آن ارتقا مییابد و بیشتر مورد اعتماد واقع میشود.
- صرفهجویی در هزینهها: مدیرت و استفاده از روشهای درست مبتنی بر HSE هم در کوتاه مدت و هم در بلند مدت منجر به کاهش هزینههایی اعم از هزینه حوادث، جریمههای قانونی، هزینههای تعمیراتی که حوادث به دنبال خود میآورند، غرامتها و… میشود.